Produkty tradycyjne i regionalne

Produkty zarejestrowane czyli wpisane przez Komisję Europejską do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych lub do Rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności.

Produkty uznane za tradycyjne bądź regionalne, tzn. pochodzące z określonych regionów UE czy też wytwarzane w tradycyjny sposób, mają prawo do stosowania specjalnych określeń i oznaczeń, które ilustrowane są odpowiednimi symbolami graficznymi. Zaliczają się do nich: Chroniona nazwa pochodzenia, Chronione oznaczenie geograficzne, Gwarantowana tradycyjna specjalność. (Ten kształt systemu ochrony jakości i pochodzenia UE zawdzięcza rozwiązaniom francuskim, które początkowo dotyczyły tylko ochrony win i innych alkoholi, a z czasem zostały rozszerzone na inne artykuły spożywcze)

Chroniona nazwa pochodzenia (.Protected Designation of Origin - PDO) oznacza nazwę regionu, miejsca lub, w wyjątkowych przypadkach, kraju z którego pochodzi produkt, i którego nazwa zostaje wymieniona w opisie produktu. Istotne jest, aby istniała ścisła zależność pomiędzy jakością lub głównymi cechami charakterystycznymi produktu a jego otoczeniem geograficznym (np. ukształtowanie terenu) i właściwymi dla niego czynnikami naturalnymi (uprawy, rodzaj gleb, klimat) oraz ludzkimi (lokalne knowhow).

Chronione oznaczenie geograficzne (Protected Geographical Indication - PGI), to nazwa regionu, konkretnego miejsca lub kraju wymienionego w opisie produktu lub środka spożywczego. Warunkiem uzyskania tego oznaczenia jest posiadanie przez produkt specyficznej jakości lub cech przypisywanych pochodzeniu geograficznemu, lokalnej metodzie wytwarzania, tradycji.

Gwarantowana tradycyjna specjalność (Traditional Speciality Guaranteed- TSG), oznacza tradycyjny produkt rolny lub środek spożywczy uznany przez Wspólnotę ze względu na jego specyficzny charakter. Pojęcie „specyficzny charakter" odnosi się do jednej lub zespołu cech, które wyraźnie odróżniają produkt rolny lub środek spożywczy od innych podobnych produktów lub środków spożywczych należących do tej samej kategorii.

Zgodnie z przepisami zarejestrowane nazwy, w przypadku Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych oraz Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności zarejestrowanych z zastrzeżeniem nazwy, są chronione przed:

• wszelkim bezpośrednim lub pośrednim wykorzystywaniem w celach komercyjnych zarejestrowanej nazwy dla produktów nie objętych rejestracją, o ile produkty te są porównywalne do produktów zarejestrowanych pod tą nazwą lub jeśli stosowanie nazwy narusza prestiż chronionej nazwy;
• każdym niezgodnym z prawem zawłaszczeniem, imitacją lub aluzją, jeśli nawet prawdziwe pochodzenie produktu jest zaznaczone lub chroniona nazwa została przetłumaczona, lub towarzyszy jej wyrażenie „w stylu”, „rodzaju”, „przy użyciu metody”, „tak jak produkowane w”, „imitacja” lub „podobne”;
• wszelkimi innymi fałszywymi lub mylącymi danymi odnoszącymi się do miejsca pochodzenia, właściwości lub podstawowych cech produktu na opakowaniu wewnętrznym lub zewnętrznym, w materiale reklamowym lub dokumentach odnoszących się do danego produktu lub na opakowaniu produktu w pojemniku, mogącym stworzyć fałszywe wrażenie co do jego pochodzenia;
• wszelkimi innymi praktykami mogącymi wprowadzić w błąd zainteresowanych co do prawdziwego pochodzenia produktu.

Według stanu na dzień 30.06.2009 r. zarejestrowanych zostało 12 polskich produktów, jako:

Chroniona Nazwa Pochodzenia

1. Bryndza podhalańska:
   streszczenie wniosku (.pdf 206 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 43 KB)
2. Oscypek:
   streszczenie wniosku (.pdf 211 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 47 KB)

Chronione Oznaczenie Geograficzne

1. Miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich:
   streszczenie wniosku (.pdf 94 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 52 KB)

2. Rogal świętomarciński:
   streszczenie wniosku (.pdf 97 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 41 KB)

3. Wielkopolski ser smażony:
   streszczenie wniosku (.pdf 98 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 50 KB)

4. Andruty kaliskie:
   streszczenie wniosku (.pdf 84 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 46 KB)

Gwarantowana Tradycyjna Specjalność  

1. Staropolski miód pitny Półtorak:
   wniosek o rejestrację (.pdf 103 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 44 KB)
2. Staropolski miód pitny Dwójniak:
   wniosek o rejestrację (.pdf 102 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 44 KB)
3. Staropolski miód pitny Trójniak:
   wniosek o rejestrację (.pdf 102 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 44 KB)
4. Staropolski miód pitny Czwórniak:
   wniosek o rejestrację (.pdf 102 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 44 KB)
5. Olej rydzowy:
   wniosek o rejestrację (.pdf 100 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 46 KB)
6. Pierekaczewnik:
   wniosek o rejestrację (.pdf 99 KB)
   rozporządzenie rejestrujące (.pdf 48 KB)

Produkty tradycyjne i regionalne w Polsce

Lista Produktów Tradycyjnych prowadzona jest przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi - zobacz -
Przy współpracy z marszałkami województw od 2005 roku i do chwili obecnej wpisano na nią 656 produktów. Lista jest narzędziem promocyjno-informacyjnym, wpisywane na nią mogą być produkty, które posiadają 25-letnią udokumentowaną historię, są związane z tożsamością społeczności lokalnych oraz stanowią element dziedzictwa kulturowego regionu, w którym są wytwarzane.

Produkty, które wchodzą w zakres ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych, występują w kategoriach:

• produkty mleczne
• produkty mięsne
• produkty rybołówstwa
• warzywa i owoce
• wyroby piekarnicze i cukiernicze
• oleje i tłuszcze
• miody
• gotowe dania i potrawy
• napoje
• inne produkty (np. przyprawy)

Przykładowy opis z kategorii Gotowe dania i potrawy-woj. lubelskie

PIEROGI NOWODWORSKIE
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Pierożki mają białą, gładką skórkę; wewnątrz białe nadzienie z delikatnymi czerwonymi kropeczkami pochodzącymi od przypraw, z widocznymi ziarenkami brązowej kaszy, rodzynkami i drobinkami zielonej mięty

Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Kształt pierożka – półokrągły z falbanką

Wielkość
Średnica półokręgu – 5 cm, wielkość falbanki – 1 cm

Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Na zewnątrz – biała; nadzienie – białe z widocznymi rodzynkami, ziarenkami kaszy, kropeczkami przypraw i drobinkami zielonej mięty

Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Konsystencja stała, ciasto delikatne, nadzienie kremowe z wyczuwalnymi ziarenkami kaszy

Smak i zapach
Typowy dla pierogów z serem i kaszą gryczaną – nadzienie lekko słone, od czasu do czasu osłodzone rodzynkiem; wyczuwalny bardzo delikatnie smak cynamonu, imbiru i pachnącej mięty

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego:

Powszechne przekonanie – zarówno wśród Polaków, jak i cudzoziemców – że pierogi to typowe danie kuchni staropolskiej, nie jest do końca prawdą. Ojczyzną pierogów są bowiem Chiny. Z Chin pomysł gotowania, pieczenia lub smażenia kawałków ciasta makaronowego, napełnionego najrozmaitszymi farszami, dotarł przez Rosję do Polski i powędrował dalej na zachód Europy. Do Polski pierogi trafiły po raz pierwszy w XIII w. dzięki biskupowi Jackowi Odrowążowi (późniejszemu św. Jackowi), który zachwycił się ich smakiem podczas pobytu w Kijowie. Ciekawa jest również etymologia słowa „pieróg”. Według słownika Aleksandra Brücknera to jedyna u nas pozostałość z prasłowiańskiego słowa pir, oznaczającego biesiadę oraz bardziej specyficznie – nazwę ciasta obrzędowego. Bo też niegdyś pierogi pieczone były tylko z okazji świąt. Każde święto miało swój różniący się nie tylko kształtem, ale i farszem pieróg. Były kurniki – duże pierogi weselne o wielu nadzieniach, ale zawsze z dodatkiem kurzego mięsa, były knysze – pierogi żałobne, podawane na stypie, były kolatki – pieczone w styczniu, na początku Nowego Roku, na pamiątkę pogańskiego święta Kolady. Były wreszcie regionalne odmiany pierogów, charakterystyczne dla różnych części Polski: hreczuszki, sanieszki i socznie. Kuchnia polska pokochała pierogi i obecnie są one uważane przez cudzoziemców za typowe polskie danie. Od lat pierogi są również lubelską specjalnością kulinarną. Robiły je nasze prababcie, babcie, mamy, a teraz robi je nasze pokolenie, ponieważ są niezwykle smaczne i zdrowe. Lubelszczyzna od niepamiętnych czasów słynęła z potraw z mąki i kasz. W biednym regionie trzeba się było nauczyć przyrządzać coś z niczego. Gospodynie doszły do mistrzostwa w przygotowywaniu prostych, ale bardzo smacznych potraw. Na terenach położonych na wschód od Wisły charakterystycznym daniem świątecznym były od dawien dawna pieczone pierogi. Nadziewano je m.in. ziemniakami, serem, kapustą, grzybami lub kaszą gryczaną albo jaglaną. Tradycja nie ginie. Pierogi nadal są główną potrawą podawaną podczas festynów i konkursów kulinarnych promujących regionalne kulinaria. Największą sławę zyskał sobie pieróg biłgorajski z farszem z kaszy gryczanej, ziemniaków i sera. Jest to pieróg pieczony. Pierogi nowodworskie są gotowane – z charakterystyczną dla Lubelszczyzny kaszą gryczaną. Kasza – po polsku tatarka, na Rusi hreczka, na Litwie greczycha – na ziemi lubartowskiej, gdzie położony jest Nowodwór, zwana jest gryką lub hreczką. Uprawiano ją tu od zawsze, co wiąże się to z niską bonitacją gleb – IV, V klasy. Ziarno przerabiano w kaszarniach, których w okresie powojennym było około 30. Obecnie w związku z niską ceną gryki, uprawy zmniejszyły się. Jednocześnie zlikwidowano kaszarnie. Ale nie wszystkie – niektóre unowocześniły się i zwiększyły swoją produkcję, jak np. Kaszarnia Berejów w gminie Niedźwiadka, Kaszarnia w Górce Lubartowskiej. Kaszarnia w Kamionce przerabia kaszę na potrzeby miejscowych rolników.

źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

[hotelarze.pl - 08.07.2009]

Copyright © 2000-2008 Hotelarze.pl | Dodaj do Ulubionych | Redakcja | e-mail: redakcja@hotelarze.pl