|
Hotelowe węzły higieniczno-sanitarne
przystosowane dla osób niepełnosprawnych
Zenon BŁĄDEK Hotelowe węzły higieniczno-sanitarne przystosowane dla osób niepełnosprawnych
dzielą się na:
sprzężone z jednostkami mieszkalnymi, przeznaczonymi dla tej grupy
użytkowników,
ogólnodostępne, działające jako wydzielone przy zespołach sanitarnych,
obsługujące piony obsługowe hotelu (w zasadzie użytkowane wyłącznie przez gości
niepełnosprawnych),
służbowe – występujące przy zespołach szatniowo-sanitarnych lub w rejonie
stanowisk pracy w zakładach pracy chronionej.
Podział, ze względu na standard (kategorię), może wyrażać się w zasadzie tylko
zróżnicowaniem wykończenia, zakresem zastosowanego wyposażenia pomocniczego,
powierzchnią lub kubaturą. W każdym przypadku, bez względu na standard, układ
funkcjonalny, parametry powierzchniowe, ergonomiczne, zastosowane wyposażenie
podstawowe i pomocnicze powinny;
- posiadać pełną sprawność użytkową,
- zapewniać pełne bezpieczeństwo użytkownikom,
- gwarantować komfort sanitarny,
- zapewniać kameralność i intymność.
Higiena osobista osób niepełnosprawnych posiada wyjątkowe znaczenie. Obiekty
hotelowe powinny być ze szczególną troską projektowane, wyposażane i
utrzymywane, by czynności związane z przeprowadzaniem zabiegów
higieniczno-sanitarnych nie były uciążliwe dla osób starszych i
niepełnosprawnych.
Z reguły zakłada się, że czynności te są wykonywane s a m o
d z i e l n i e - korzystając w niektórych sytuacjach z pomocy odpowiednich
urządzeń wspomagających lub osoby towarzyszącej.
Do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych zalicza się m.in. sauny, natryski,
łazienki, ustępy, umywalnie, szatnie, przebieralnie i inne związane z
utrzymywaniem czystości i porządku.
Zgodnie z przepisami pomieszczenia te powinny mieć wysokość w świetle co
najmniej 2,5 m. W hotelach, motelach i pensjonatach dopuszcza się zmniejszenie
wysokości do 2,2 m w świetle, w przypadku gdy pomieszczenia wyposażone są w
wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną.
Łazienki związane z jednostkami mieszkalnymi powinny być dostępne z
przedpokojów, w których należy zapewnić odpowiednią powierzchnią manewrową. Ze
względu na konieczność otwierania drzwi na zewnątrz pomieszczenia w.h.s. zaleca
się stosować w łazienkach drzwi przesuwne, które nie angażują dodatkowej
powierzchni przedpokoju. Światło otworu wejściowego powinno mieć wymiar min.
0,9 m (optymalnie 1,0 m). Węzły powinny być wyposażone w natrysk lub wannę,
umywalkę, miskę ustępową oraz specjalistyczne wyposażenie pomocnicze (poręcze,
uchwyty, krzesełka itp.).
Węzły ogólnodostępne w hotelach powinny mieć wejścia z dróg komunikacji
ogólnej. Jeżeli liczba osób w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi
(czasowy lub stały) na danej kondygnacji jest mniejsza od 10, dopuszcza się
umieszczenie ustępu na najbliższej, wyższej lub niższej kondygnacji. W
przypadku gdy w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi liczba osób
jest mniejsza niż 10, dopuszcza się umieszczenie wspólnego ustępu dla kobiet i
mężczyzn. W węzłach ogólnodostępnych powinna przypadać co najmniej jedna
umywalka na 20 osób, co najmniej jedna miska ustępowa i jeden pisuar na 30
mężczyzn oraz jedna miska ustępowa na 20 kobiet. W pomieszczeniach z oknem i
jedną kabiną należy zapewnić wentylację grawitacyjną lub mechaniczną, w
pozostałych mechaniczną o działaniu ciągłym lub włączaną automatycznie.
Na kondygnacjach dostępnych dla o s ó b n i e p e ł n o s p r a w n y c h , co
najmniej jedno z ogólnodostępnych pomieszczeń higieniczno-sanitarnych powinno
być przystosowane dla tych osób przez zapewnienie przestrzeni manewrowej o
wymiarach co najmniej 1,5x1,5 m, stosowanie w tych pomieszczeniach i na trasie
dojazdu do nich drzwi bez progów, zainstalowanie odpowiednio przystosowanej, co
najmniej jednej miski ustępowej i umywalki, a także jednego natrysku, jeżeli ze
względu na przeznaczenie przewiduje się w budynku takie urządzenia,
zainstalowanie uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń
higieniczno-sanitarnych.
Dopuszcza się stosowanie pojedynczego ustępu dla osób niepełnosprawnych bez
przedsionka oddzielającego od komunikacji ogólnej.
W zespołach odnowy biologicznej, rehabilitacyjnych, czy rekreacyjnych
wydzielone kabiny natryskowe zamknięte, przystosowane do potrzeb osób
niepełnosprawnych, korzystających z wózków inwalidzkich, powinny mieć
powierzchnię nie mniejszą niż 2,5 m2 i szerokość co najmniej 1,5 m oraz być
wyposażone w wentylację mechaniczną wywiewną.
Posadzki w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych powinny zapewniać osobom
niepełnosprawnym pełne bezpieczeństwo przed poślizgiem. Zaleca się stosowanie
płytek ceramicznych z odpowiednim ryflowaniem lub szorstką fakturą. Unika się
posadzek glazurowanych z połyskiem lub półpołyskiem. W miejscach lokalizacji
natrysków należy przewidzieć łagodne zagłębienie posadzki, najlepiej bezprogowe,
tak by nie stanowiło przeszkody dla osoby na wózku inwalidzkim. Kratka ściekowa
z tak wykształconego brodzika powinna być zainstalowana w odległości minimum 30
cm od narożnika w celu umożliwienia wykonania szczelnego odpływu. Wpust
stanowić może odwodnienie całego pomieszczenia, pod warunkiem wykonania
odpowiednich spadków.
Natryski wyposaża się zwykle w odchylane lub nakładane krzesełka, które
lokalizuje się na wysokości 50 cm. Siedziska są odpowiednio połączone w
kombinacji użytkowej z poręczami oraz baterią. Forma i układ elementów
wspomagających zależy od charakteru pomieszczenia i rodzaju zastosowanego
wyposażenia. i urządzeń sanitarnych.
Uchwyty i poręcze powinny być mocowane na ścianach w sposób trwały i stabilny.
Zakłada się, że w razie upadku osoby niepełnosprawnej przejmują one obciążenie
równe trzykrotnej normalnej wadze ciała. Elementy te powinny być wykonane ze
stali uszlachetnionej lub nierdzewnej, ewentualnie pokryte powłokami
lakierniczymi, kształt i gabaryt odpowiednio uformowany, gwarantujący dobrą
chwytliwość. Średnica powinna mieścić się w przedziale 2,6 do 4,0 cm.
Wyposażenie to montuje w odległości minimum 6 cm od ściany lub innego stałego
elementu. W niektórych rozwiązaniach elementy są stałe, w innych podnoszone lub
doraźnie nakładane. Poręcz prosta (pozioma) ułatwia wstawanie i poruszanie się
wzdłuż ściany. Poręcze kątowe dostosowane są do układu ścian i ubezpieczają
użytkownika w dwóch i więcej płaszczyznach np. wokół stanowiska natryskowego
lub wanny (w tym przypadku są one również potrzebne i pomocne osobom sprawnym,
zwłaszcza starszym).
Optymalnym rozwiązaniem w hotelarstwie wydaje się system umożliwiający demontaż
poręczy, pochwytów, czy siedziska w przypadku wykorzystywania w.h.s. przez
osobę sprawną. Umożliwia to np. PRESSALIT MULTI SYSTEM (ProReha), który
zapewnia elastyczną (zmienną) aranżację za sprawą przyściennego systemu
prowadnic, po którym można swobodnie przemieszczać wyposażenie, a w przypadku
potrzeby zdemontować.
Przy wannach należy przewidzieć uchwyty ułatwiające utrzymanie się w pozycji
stojącej, wchodzenie oraz wychodzenie. Lokalizacja powinna być dostosowana do
potrzeb osób niepełnosprawnych samodzielnie wykonujących czynności podczas
kąpieli
Wanny stosowane w jednostkach przystosowanych mają najczęściej wymiar
0,75x1,70x0,50 m. Odpowiada to średniej wewnętrznej długości od 1,40 do 1,50 m,
która uniemożliwia kąpiącemu całkowite zsunięcie się do wody. Przednie obrzeże
wanny powinno być tak wyprofilowane, aby dodatkowo służyło do podtrzymywania
się. Wanna może tylko dwoma bokami przylegać do ściany. Zaleca się stosowanie
dodatkowej powierzchni pomocniczej jako przedłużenie wanny w granicach 40-60
cm, która jest bardzo pomocna przy przesiadaniu się z wózka i służy do
odkładania rzeczy osobistych i przyborów związanych z kąpielą. Armatura powinna
być umieszczona na ścianie przylegającej do dłuższego boku wanny, między
środkiem jej długości a końcem od strony nóg i na tyle zagłębiona w ścianie, by
zawór czerpalny był wysunięty najwyżej 5 cm do wnętrza wanny. W ten sposób
bateria jest łatwo dostępna i nie przeszkadza ani kąpiącemu się, ani osobie
pomagającej. W ramach dodatkowego wyposażenia stosuje się przenośne krzesełko
wannowe z podnośnikiem przystosowane do samoobsługi przez osobę
niepełnosprawną. Urządzenie to ułatwia wejście do wanny, zanurzanie się w
wodzie oraz transfer na wózek inwalidzki. Może być ono doraźnie wstawiane przez
służbę piętrową do węzła higieniczno sanitarnego na życzenie gościa
niepełnosprawnego. Wysokość obudowy wanny, która z reguły wynosi ok. 50 cm
stanowi dla osób niepełnosprawnych istotną barierę techniczną trudną do
przekroczenia. W hotelach o podwyższonym standardzie zaleca się stosowanie
wanien obniżonych (zagłębionych w stropie). Dno powinno być płaskie i
zabezpieczone przeciwpoślizgowo.
Wanna dla osób niepełnosprawnych to element wyposażenia umożliwiający nie tylko
dokonanie zabiegów higieniczno-sanitarnych, ale również miejsce relaksu,
wyciszenia, większej swobody ruchów. Biorąc jednak pod uwagę zróżnicowany
stopień i rodzaj niesprawności – preferuje się w hotelarstwie stosowanie
odpowiednio uformowanych i wyposażonych natrysków.
Umywalka powinna być tak uformowana, aby osoba niepełnosprawna mogła się oprzeć
całą długością przedramienia na jej przedniej krawędzi. Front zazwyczaj
profiluje się łukowo, w celu zapewnienia wygodnego użytkowania. Mocuje się ją
na wysokości ok. 80-90 cm (zaleca się możliwość regulacji wysokości
zawieszenia), a sposób montażu musi uwzględniać zwiększone obciążenie. Wolna
przestrzeń do podjazdu wózka powinna wynosić 0,7 m. Korzystny jest płaski
kształt umywalki umożliwiający głęboki dostęp. W celu podniesienia higieny
użytkowania eliminuje się przelew ceramiczny.
Lustro powinno być wyposażone w mechanizm umożliwiający indywidualną regulację
kąta odbicia. Mechanizm ten powinien być łatwo dostępny i prosty w obsłudze –
nawet dla osoby z częściową niesprawnością kończyn górnych. Lustro z reguły
jest zawieszane powyżej płaszczyzny umywalki na wysokości ok. 1,0 m od poziomu
posadzki. Poziom wzroku osoby siedzącej na wózku inwalidzkim wynosi ok. 1,2 m.
Ważnym elementem jest sposób oświetlenia strefy użytkowej przy umywalce –
oprawy należy umieścić nad lustrem, na wysokości zapewniającej równomierne,
rozproszone oświetlenie twarzy.
Miska ustępowa w układach optymalnych jest mocowana wspornikowo do ściany –
jest to rozwiązanie korzystniejsze zarówno dla osoby niepełnosprawnej, jak i
personelu obsługowego (porządkowego). Wysokość zawieszenia powinna być zbliżona
do wysokości siedziska wózka inwalidzkiego i powinna wynosić ok. 50–54 cm.
Dostosowanie poziomu miski ustępowe do odpowiedniej wysokości może nastąpić za
pomocą dodatkowego cokołu, albo specjalnej nakładki. Miski ustępowe należy
instalować w takiej odległości, by ich przednia krawędź była oddalona od ściany
na której są mocowane o ok. 75 cm, a użytkownik wózka inwalidzkiego mógł
równolegle zaparkować (osoba niepełnosprawna przesiada się na ustęp od strony
bocznej). W tym celu należy zapewnić powierzchnię manewrową z boku miski o
szerokości co najmniej 81 cm. Przy projektowaniu i wyposażaniu przystosowanego
w.h.s. należy uwzględnić sposób transferu osoby z wózka i zagwarantować
odpowiednie parametry wymiarowe. Poręcze i uchwyty mają przy tym bardzo istotne
znaczenie. Zaleca się wykorzystywanie poręczy do instalacji bocznych przycisków
związanych z urządzeniami spłukującymi oraz papiernic.
Armatura i osprzęt związany z urządzeniami sanitarnymi stanowią bardzo istotny
element w formowaniu w.h.s. bez barier. Obecnie oferta rynkowa dysponuje bardzo
bogatym zestawem specjalistycznego wyposażenia stworzonego pod kątem potrzeb
tej grupy użytkowników.
Baterie łazienkowe przeznaczone dla osób niepełnosprawnych produkowane są w
różnych rodzajach, w zależności od funkcji i przeznaczenia, wymienić należy tu
zwłaszcza:
-
baterie umywalkowe ścienne jednouchwytowe o przedłużonym uchwycie,
-
baterie umywalkowe stojące z przedłużonym uchwytem i specjalnym systemem
rączki natrysku,
-
baterie umywalkowe mieszaczowe,
-
baterie wannowo-natryskowe z termostatyczną regulacją wody,
-
baterie natryskowe podtynkowe z termostatyczną regulacją wody,
-
baterie bidetowe specjalne.
Obok podstawowego wyposażenia stosuje się specjalne zestawy, które stwarzają
dodatkowe ułatwienia i posiadają zabezpieczenia uwzględniające ograniczoną
sprawność manualną oraz spowolnioną reakcję ruchową. Do tej grupy należą m.in.;
-
urządzenia powodujące automatyczne zamykanie wypływu wody w przypadku
pozostawienia nie dokręconego lub otwartego kranu,
-
osprzęt umywalkowy bezdotykowy,
-
osprzęt spłukujący bezdotykowy,
W przystosowaniu jednostek mieszkalnych, a w szczególności węzłów
higieniczno-sanitarnych należy dążyć do zachowania uniwersalizmu
funkcjonalno-użytkowego, gdyż jednostki te powinny również stanowić ofertę
handlową dla gości sprawnych – zapewniając im pełen komfort użytkowy i
estetyczny.
Armatura i specjalistyczny osprzęt mają szczególne zastosowanie w wydzielonych
sanitariatach ogólnodostępnych urządzanych przy pionie
gastronomiczno-żywieniowym, wielofunkcyjnym, czy odnowy biologicznej, w których
duża przepustowość oraz anonimowość użytkowników wymuszają zastosowanie
dodatkowych zabezpieczeń chroniących przed uszkodzeniem.
Bidet znajduje zastosowanie w hotelowych jednostkach mieszkalnych o
podwyższonym standardzie, gdzie instaluje się go w bezpośrednim sąsiedztwie
miski ustępowej (z prawej lub lewej strony). Stosuje się tutaj zazwyczaj bidet
natryskowy lub inny zestaw urządzeń spłukujących.
Pisuary stosuje się w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych ogólnodostępnych,
w których powinny być zawieszane na wysokości ok. 65 cm (licząc od posadzki do
górnej krawędzi zbiornika pisuarowego) lub, przy obniżonej misce pisuarowej, na
wysokości ok.40-45 cm. Zaleca się stosowanie poziomego ściennego uchwytu na
wysokości ok. 120–130 cm, umożliwiającego wsparcie się osoby chodzącej z
dysfunkcją kończyn dolnych, a przy obniżonej misce pisuarowej dwustronne
poręcze zamontowane na wysokości 85 cm w rozstawie 70 cm. Urządzenie to powinno
być automatycznie spłukiwane
Galanteria łazienkowa. Forma, zastosowany materiał, funkcjonalność oraz
rozmieszczenie wszystkich elementów, wchodzących w zestaw galanterii, powinny
uwzględniać pełną dostępność wynikającą z możliwości i zasięgu osoby siedzącej
na wózku inwalidzkim, na muszli ustępowej, w wannie, na krzesełku, czy pod
natryskiem. Istnieje możliwość, a nawet potrzeba łączenia niektórych funkcji
np. na poręczy bocznej przy misce ustępowej można zawiesić papiernicę oraz
przycisk spłukujący, przy wannie na poziomych uchwytach np. mydelnicę.
Osłony w strefie mokrej (przy natrysku i przy wannie) powinny być elastyczne,
przesuwne, estetyczne i łatwe w utrzymaniu czystości. Nie należy stosować kabin
szczelnie zamykanych lub trudno otwieralnych. Zaleca się górne zawieszanie
osłon na prowadnicy zamocowanej tylko w ścianach bocznych (układ bez pionowych
podpór).
Instalacja sygnalno-przyzywowa powinna być montowana zarówno w przystosowanych
węzłach higieniczno-sanitarnych w części mieszkalnej, jak i przy zespołach
ogólnodostępnych. Ma to na celu zwiększenie bezpieczeństwa użytkowników oraz
zapewnienie komfortu samopoczucia. Oznakowanie tej instalacji oraz lokalizacja
włącznika przyzywowego powinna uwzględniać możliwości zasięgu oraz percepcję
gościa niepełnosprawnego. Włącznik powinien być dostępny na wysokości ok. 70-80
cm od posadzki. Punkt odbioru sygnału powinien być umieszczony w recepcji
(także w piętrowym dyżurnym pomieszczeniu służbowym, jeżeli się takie
przewiduje). By można było szybko zlokalizować w korytarzu hotelowym pokój, w
którym uruchomiono instalację sygnalno-przyzywową, instaluje się czasami nad
drzwiami dodatkowy punkt świetlny. Zła lokalizacja włączników lub
niejednoznaczne określenie ich funkcji wywoływać może mylne sygnały, które w
przypadku powtarzania się mogą prowadzić do lekceważenia wezwania.
Kliknij w zdjęcie aby zobaczyć powiększenie
 |
 |
 |
| Przykłady łazienek przy
jednostkach mieszkalnych |
Przykłady w.h.s. przy
części ogólnodostępnej |
Przykładowe elementy
wyposażenia w.h.s. przystosowanych dla osób niepełnosprawnych |
 CIĄG
DALSZY W PUBLIKACJI
[hotelarze.pl
- 18.12.2004] |
